Αργυρόκαστρο

(αλβ. Gjiro Kaster).Πόλη (22.900 κάτ. το 2002) της Αλβανίας στη Βόρεια Ήπειρο, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού. Η επαρχία Α. έχει έκταση 1.137 τ. χλμ. Ο χρόνος που χτίστηκε η πόλη του Α. παραμένει άγνωστος. Κατά την παράδοση, χτίστηκε στους βυζαντινούς χρόνους από τη Βυζαντινή αρχόντισσα Αργύρω ή Αργιρίνη (Κάστρο της Αργύρως). Φαίνεται όμως ότι υποτάχθηκε στη Βενετία, γιατί τα αρχιτεκτονικά της μνημεία είναι ενετικά (φρούρια, επαύλεις και καθεδρικός ναός). To βενετσιάνικο κάστρο της επισκευάστηκε αργότερα από τους Τούρκους, που παρέμειναν στην πόλη από τον 15o έως τις αρχές του 20ού αι. Στα χρόνια εκείνα οι Έλληνες του Α. σημείωσαν έντονη δραστηριότητα. Ιδρύθηκαν τότε ελληνικά σχολεία και εμφανίστηκαν σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων. Οι Τούρκοι όμως πίεζαν τους Έλληνες να εξισλαμιστούν και ανάγκασαν πολλές ελληνικές οικογένειες να εγκαταλείψουν την πόλη και να εγκατασταθούν στα Ιωάννινα, την Κωνσταντινούπολη και την Κέρκυρα. Τότε φαίνεται να έφυγε από την πόλη και η οικογένεια του Καποδίστρια. Ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε το Α. στις 3 Μαρτίου 1913, αλλά αναγκάστηκε να αποχωρήσει στις 8 Απριλίου ύστερα από πίεση των Μεγάλων Δυνάμεων που επιδίκασαν την πόλη στο νεότευκτο βασίλειο της Αλβανίας. Τον Οκτώβριο του 1914, με τη συγκατάθεση των Δυνάμεων, o ελληνικός στρατός ξαναγύρισε στην πόλη, αλλά αποχώρησε και πάλι στις 9 Σεπτεμβρίου 1916 και τον διαδέχτηκε ο ιταλικός. To 1917 ανακηρύχθηκε η αυτονομία της Αλβανίας και υψώθηκε στο Α. η αλβανική σημασία. Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940-41, το Α. απελευθερώθηκε και πάλι από τον ελληνικό στρατό (8 Δεκεμβρίου 1940). Ύστερα όμως από τη γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας τα ελληνικά στρατεύματα αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν. Στον νομό κατοικούν σήμερα χιλιάδες μέλη της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία. Νέες του Αργυροκάστρου με τοπικές ενδυμασίες.